Mục Lục
Trong ngữ pháp tiếng Việt, câu bị động là loại câu có chủ ngữ chịu tác động của hành động do chủ từ thực hiện.
Đặc điểm của câu bị động
- Có trợ động từ bị đứng trước động từ chính.
- Chủ ngữ là người hoặc vật chịu tác động của hành động.
- Chủ từ là người hoặc vật gây ra hành động.
Cấu trúc chung của câu bị động
[Chủ ngữ] + bị + [Động từ chính] + [Bởi] + [Chủ từ]Ví dụ:
Ngôi nhà bị trộm đột nhập. Bức tranh được họa sĩ vẽ bằng màu nước. Học sinh bị giáo viên phạt đứng góc lớp.
Cấu trúc câu bị động hiện tại đơn
Ví dụ:
Bố em đang đọc báo. Cô giáo đang giảng bài. Nam đang chơi bóng đá.
Công thức:
[Chủ ngữ] + is/am/are + [Động từ chính – V-ing]Cấu trúc câu bị động hiện tại đơn với động từ khuyết thiếu
Ví dụ:
Xe ô tô đã được sửa xong. Bài tập này đã được làm xong. Bàn ghế đã được kê lại rồi.
Công thức:
[Chủ ngữ] + khuyết thiếu + have/has + been + [Động từ chính – V3]Câu bị động đặc biệt
Bên cạnh cấu trúc chung trên, câu bị động còn có một số trường hợp đặc biệt như sau:
Câu bị động không có chủ từ
Được sử dụng khi không xác định được người hoặc vật gây ra hành động.
Ví dụ:
- Cơm đã được nấu chín.
- Nhà đã được dọn sạch.
Câu bị động có động từ khuyết thiếu
Sử dụng các động từ khuyết thiếu như được, bị, phải trước động từ chính.
Ví dụ:
- Anh ấy được mời dự tiệc.
- Tôi bị ốm rồi.
Câu bị động rút gọn
Loại bỏ chủ từ hoặc chủ ngữ của câu.
Ví dụ:
- Cơm đã nấu chín. (Bỏ chủ ngữ người nấu cơm)
Câu bị động bài tập
Bài 1: Xác định chủ ngữ, chủ từ và động từ chính trong các câu bị động sau:
- Bức thư bị cô giáo trả lại.
- Bài toán được học sinh giải nhanh chóng.
- Ngôi nhà bị gió thổi bay mái.
Bài 2: Đổi các câu chủ động sau sang câu bị động:
- Người ta tặng cho cô ấy một bó hoa đẹp.
- Cô giáo phạt học sinh đứng góc lớp.
- Thợ sửa điện sửa xong chiếc quạt máy.
Bài 3: Tìm các câu bị động rút gọn trong đoạn văn sau:
Nam đến lớp đúng giờ. Bàn học đã dọn sạch. Cửa sổ đã mở sẵn. Giáo viên đã viết bài trên bảng.
Câu bị động là một kiến thức quan trọng trong ngữ pháp tiếng Việt. Hiểu rõ về cấu trúc và cách sử dụng của câu bị động sẽ giúp chúng ta diễn đạt câu một cách chính xác và rõ ràng hơn. Hãy luyện tập thường xuyên để nắm vững và áp dụng thành thạo trong viết và giao tiếp.
