1. Phương pháp “STEM” – tiền thân của STEAM
Thuật ngữ STEM xuất hiện lần đầu vào đầu thế kỷ 21. STEM chỉ các nghề nghiệp hay chương trình giảng dạy xoay quanh 4 lĩnh vực. Bao gồm: khoa học (Science), công nghệ (Technology), kỹ thuật (Engineer) và toán học (Mathematics). Đây đều là những ngành phát triển nhanh nhất trong nền kinh tế Mỹ.
Khi công nghệ thay đổi, để duy trì tính cạnh tranh trên toàn cầu, phong trào tích hợp STEM vào các khung giáo dục bắt đầu thu hút nhiều sự chú ý. Người ta bắt đầu nhận ra rằng, đã đến lúc chuẩn bị cho thế hệ trẻ và nền kinh tế tương lai. Từ đó, mô hình STEM bắt đầu được lan rộng. Ban đầu là ở các nước phương Tây.
2. Sự ra đời của phương pháp STEAM
Vài năm sau khi STEM thông dụng hơn trong ngành giáo dục Mỹ, một thuật ngữ tương tự đã xuất hiện – STEAM. Chữ “A” xuất phát từ Arts – nghệ thuật. Ngày càng nhiều trường học áp dụng phương pháp giảng dạy STEAM. Bởi nghệ thuật làm cho việc học tập trở nên vui vẻ thu hút trẻ em tham gia nhiều hơn.
Một nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ cho thấy các sinh viên hoạt động nghệ thuật thường xuyên sẽ đạt điểm cao hơn trong các bài kiểm tra tiêu chuẩn. Những học sinh đó cũng ít xem TV. Họ cảm thấy ít buồn chán hơn khi ở trường và tích cực trong các hoạt động cộng đồng. Điều này giúp trẻ phát triển toàn diện hơn và mở ra nhiều cơ hội mới.
3. Tại sao STEAM lại ngày càng phổ biến?
STEAM tập hợp 5 bộ môn quan trọng để tạo ra môi trường học tập hòa nhập. Tinh thần của STEAM khuyến khích tất cả học sinh cùng tham gia, hợp tác và giải quyết vấn đề. Cách tiếp cận toàn diện này khuyến khích sinh viên “tập luyện” đồng thời cả não trái và não phải, những yếu tố cần thiết trong môi trường làm việc trong kỷ nguyên số.
Theo Hiệp hội Giáo dục Quốc gia Mỹ, bốn lĩnh vực kỹ năng chính cần thiết để thành công trong thế kỷ 21 bao gồm:
- Tư duy phản biện và giải quyết vấn đề
- Giao tiếp
- Hợp tác.
- Sáng tạo và Đổi mới.
STEAM dạy trẻ cách suy nghĩ, giải quyết vấn đề và tận dụng dụng sự sáng tạo. Từ đó, STEAM chuẩn bị cho trẻ nền tảng để phát triển vượt bậc.
Một báo cáo từ Cục Thống kê Lao động Mỹ dự đoán nghề liên quan đến STEM và STEAM sẽ tăng trưởng 8,8% từ nay đến năm 2028, so với 5% của các nghề không thuộc STEM. Đơn vị này cũng nêu mức lương trung bình hàng năm của các công việc STEM/STEAM là 84.880USD, so với 37.020USD ở các nghề khác.
Nhờ những lợi thế đó, nhiều năm gần đây, giáo dục STEAM ngày càng được áp dụng rộng rãi tại Việt Nam. Một trong những đơn vị mang giáo dục STEAM về Việt Nam là STEAM for Việt Nam. Đây tổ chức phi lợi nhuận được thành lập tại Mỹ, do Tiến sĩ Trần Việt Hùng – Founder Got It khởi xướng.
4. Vai trò – ý nghĩa của phương pháp STEAM
Vai trò ý nghĩa của giáo dục Steam là trang bị cho học sinh những kỹ năng căn bản phù hợp với đòi hỏi phát triển của thế kỷ mới. Ví dụ như khả năng diễn đạt và thuyết trình, phản biện và sáng tạo, hay làm việc nhóm.
Có thể thấy, STEAM giúp trẻ nhạy bén hơn trong xử lý tình huống.
Phương pháp giáo dục Steam lấy học sinh làm trung tâm của quá trình dạy học. Học sinh được khuyến khích và động viên sáng tạo trong quá trình học. Được khám phá và sáng tạo thỏa sức nên các em học sinh luôn trong trạng thái chủ động, tự tin. Các em được tạo cơ hội thử thách và được phép thất bại trong quá trình học. Rồi từ đó, trưởng thành hơn và chủ động vượt lên chính mình.
Vai trò ý nghĩa của giáo dục Steam đối với học sinh và với toàn ngành giáo dục nói riêng với xã hội và nhân loại nói chung là rất thiết thực. Đây là điều có lẽ ai cũng có thể nhận thấy. Tuy nhiên giáo dục STEAM vẫn còn khá mới mẻ. Nên rất cần sự hỗ trợ hợp tác của các cá nhân tổ chức liên quan. Với mục tiêu chung là đưa phương pháp dạy và học theo mô hình STEAM vào chương trình giáo dục phổ thông cả nước.